• TÜİK'e göre enflasyonda 17 ayın zirvesi görüldü. Nisan'da bir önceki aya göre yüzde 3,18; bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 69,80 ve 12 aylık ortalamalara göre yüzde 59,64 oldu. ENAG ise Nisan'da aylık yüzde 5,02;  yıllık yüzde 124,35 hesapladı.

TÜİK’in tüketici fiyat endeksine (TÜFE) göre yıllık resmi enflasyon yüzde 69,80. Resmi verilere göre 2005’ten bu yana ortalama fiyatlar 22,1 kat; gıda fiyatları ise 32,4 kat arttı.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Nisan ayı enflasyon rakamlarını açıkladı. TÜİK verilerine göre; Tüketici Fiyat Endeksi'ndeki (TÜFE) değişim, Nisan 2024'te bir önceki aya göre yüzde 3,18; 12 aylık ortalamalara göre yüzde 59,64 ve bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 69,80 oldu. 2024 yılının ilk dört ayında ortalama fiyat artış oranı ise yüzde 18,72 olarak gerçekleşti. Nisan 2024 döneminde en yüksek fiyat artışı yıllık yüzde 103,86 ile eğitim oldu. İkinci en yüksek fiyat artışının görüldüğü harcama grubu, yıllık yüzde 95,82 artışla lokanta ve oteller olurken üçüncü harcama grubu ise yüzde 80,39 ile ulaştırma oldu. TÜİK, madde fiyat listesini Haziran 2022’den bu yana açıklamadığı için ürün ve hizmet bazında ortalama fiyatlar tam olarak bilinmiyor. TÜİK, DİSK tarafından açılan ve kazanılan davaya rağmen yargı kararını uygulamayı reddetti. Bu nedenle enflasyon oranını hesaplanmasına kaynak teşkil eden madde fiyat listesi görülemiyor. TÜİK verilerinde yıllık enflasyonda 17 ayın zirvesi görüldü.

 

 

Üretici enflasyonu yüzde 55,66

TÜİK, Nisan 2024 Nisan dönemine ilişkin Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi'ni (Yİ-ÜFE) de açıkladı. TÜİK verilerine göre; Yİ-ÜFE (2003=100) bir önceki aya göre yüzde 3,60; bir önceki yılın Aralık ayına göre yüzde 15,61; bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 55,66 ve 12 aylık ortalamalara göre yüzde 45,83 artış gösterdi. Üretici fiyatları Mart'ta yıllık yüzde 51,47; aylık yüzde 3,29 artış göstermişti.

ENAG: Yüzde 124,35

Bağımsız akademisyenlerin oluşturduğu Enflasyon Araştırma Grubu (ENAG) nisanda enflasyonu aylık yüzde 5,02, yıllık yüzde 124,35 hesapladı.

Ekonomistlerin ortalama enflasyon tahmini, Reuters anketinde aylık yüzde 3,4; yıllık yüzde 70,3 olmuştu.

İstanbul Ticaret Odası (İTO), İstanbul'un enflasyonunu Nisan'da aylık yüzde 4,89; yıllık yüzde 78,81 hesaplamıştı.

Türk-İş'e göre mutfak enflasyonu Nisan'da aylık yüzde 5,55, yıllık yüzde 74,88 olmuştu.

Gıda enflasyonu

TÜİK, Nisan 2024 döneminde gıda enflasyonunu yüzde 68,5 olarak açıkladı. Halkın hissettiği gerçek enflasyonu yansıtmaktan oldukça uzak bir oran olduğunu belirten DİSK-AR’ın, TÜİK verilerinden yararlanarak yaptığı hesaplamaya göre; emeklilerde gıda enflasyonu yüzde 84,1 oldu. Üçüncü yüzde 20’lik gelir grubunun gıda enflasyonu yüzde 78,1 olurken, düşük gelirli ikinci yüzde 20’lik grubun gıda enflasyonu yüzde 89,5 ve en yoksul yüzde 20’lik gelir grubun gıda enflasyonu ise yüzde 107,6 olarak gerçekleşti. En yüksek gelir grubunun gıda enflasyonu ise yüzde 49,9 oldu. Böylece en yoksul gelir grubunun gıda enflasyonu yüzde 108 olurken, en yüksek gelir grubunun gıda enflasyonu yüzde 50 oranında kaldı. Bu durum enflasyonun gelir gruplarına, farklı toplumsal kesim ve sınıflara göre önemli ölçüde farklı hissedildiğini ortaya koyuyor.

TÜFE ve gıda fiyatları endeksi artmaya devam ediyor. Nisan 2005'te 115,6 olan TÜFE endeksi, Nisan 2024’te 2207,5’e yükseldi. Nisan 2005'te 111,9 olan gıda fiyatları endeksi ise 2024 Nisan’da 3237,6’ya yükseldi. Nisan 2005’te yüzde 8 olan yıllık enflasyon oranı, Nisan 2024’te yüzde 69,8 oldu. 2005’te yüzde 3,5 olan yıllık gıda enflasyonu ise Nisan 2024’te yüzde 68,5’e yükseldi.

Son yıllarda gıda enflasyonu ile genel enflasyon arasındaki fark açılmaya başladı. Nisan 2005’te TÜFE’yle aynı seyreden gıda fiyatları endeksi Nisan 2024’te TÜFE’nin 1.030 puan (yüzde 46,6) üstüne çıktı.

 

* * * 

Suriye ile yarışıyor

TÜİK'e göre Nisan'da yıllık enflasyon yüzde 69,80; ENAG'a göre ise yüzde 124,35 oldu. Türkiye, TÜİK'in rakamı baz alınırsa enflasyonda dünyada 4. sırada; ENAG'ın rakamıyla ise Arjantin'in ardından Suriye ile 2. sıra için yarışıyor.

Trading Economics sitesinin Mart 2024 veya buna en yakın tarihi içeren verilerine göre; dünyada yıllık enflasyonun en yüksek olduğu ülke açık ara Arjantin. Bu ülkede Mart 2024’te yıllık enflasyon yüzde 288. Ardından yüzde 140 ile Suriye ve yüzde 123 ile Lübnan geliyor. TÜİK'in resmi rakamı olan 69.80'le Türkiye, 4. sırada. Venezuela yüzde 67,8 ile hemen Türkiye’nin ardından 5. sırada bulunuyor. ENAG'ın açıkladığı yüzde 124,35'le ise Suriye'den sonra 3. sıraya yerleşti. Enflasyon, sadece 7 ülkede yüzde 50’den yüksek.

Avrupa liderliğini kaptırmıyor

Listenin tamamına bakıldığında Türkiye, Avrupa’da açık ara enflasyonun en yüksek olduğu ülke. AB üyesi veya aday ülkeler içinde Türkiye’den sonra enflasyonun en yüksek olduğu ülke yüzde 6,6 ile Romanya. O da dünyada 43. sırada.

Tüm Afrika ülkelerini geçti

Son verilere göre Türkiye’nin üstünde yer alan Afrika ülkesi bulunmuyor. Sudan, yüzde 63,3 ile 6. sırada. Zimbabve yüzde 55,3; Etiyopya yüzde 26,2 ve Pakistan bile yüzde 20,7.

* * *

Nisan açığı 10 milyar dolar

Türk Ticaret Bakanlığı verilerine göre; Nisan 2024'te dış ticaret açığı yıllık yüzde 13,3 artışla 9,9 milyar dolara yükseldi.

Ticaret Bakanı Ömer Bolat, Nisan'a ait dış ticaret rakamlarını açıkladı. Türkiye’nin Nisan ayı ihracatı yıllık yüzde 0,13 artışla 19,3 milyar dolar; ithalatı yıllık yüzde 4,2 artışla 29,1 milyar dolar oldu. Böylece Türkiye'nin dış ticaret açığı, Nisan'da yıllık yüzde 13,3 artışla 9,9 milyar dolar oldu.

 

* * *

Bütçenin kara deliği

Bütçe harcamaları, yıl sonuna kadar 1 trilyon 152 milyar lira artabilir, bütçe açığı ise 783 milyar lira büyüyebilir.

Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı’nın (TEPAV) bütçe analizinde, ek tedbir alınmaması durumunda yıl sonunda bütçe açığının 783.8 milyar TL’nin üzerine çıkabileceği ve 2024 yılı bütçe açığının milli gelire oranının yüzde 6.4’ten yüzde 8.3’e yükselebileceği uyarısı yapıldı.

Analizde bütçede ilave büyüyen kara deliğin kapatılabilmesi için ya alternatif tedbirlerin alınması ya da 1 trilyon 328 milyar lira öngörülen net borçlanmanın artırılması gerektiği bildirildi. TEPAV raporuna göre; önlem alınmaması halinde yıl sonunda 11 trilyon 89 milyar lira olması beklenen bütçe harcamaları, 12 trilyon 241 milyar liraya çıkacak. Bu, iktidarın bütçe yoluyla öngörülenden 1 trilyon 152 milyar lira daha fazla harcama yapacağını işaret ediyor. Raporda harcamalardaki artışın önemli bir bölümünün seçim ile EYT ödemelerinden kaynaklandığına işaret edildi.