AKP Karadeniz'de de sarsıldı

• AKP’nin 'kalesi' olarak gördüğü Karadeniz kentlerindeki oy desteği ciddi oranda geriledi. Siyasi parti temsilcileri, sosyalist solun bu gerilemeyi iyi değerlendirmesi durumunda bölgede büyük bir değişim yaşanacağı görüşünde.

İktidara geldiği 2002’den bu yana AKP'nin en çok oy aldığı ve adeta 'kalesi' olarak görülen Karadeniz kentleri de değişimin görüldüğü merkezlerden oldu. Bölgede iktidara olan destek ciddi anlamda düşerken, birçok il ve ilçe el değiştirdi. 2023 genel seçimlerinde başlayan oy düşüşü 2024 yerel seçimlerinde de devam etti. Genel seçimlerde AKP'nin yıllardır üç vekili de kazandığı Rize'de, ilk kez vekillik kaybedilirken, yerel seçimlerde de AKP'li iki belediye CHP'ye geçti. Kent merkezinde yüzde 70'i aşan destek ise yüzde 54'e geriledi. Yine Artvin, Trabzon, Ordu gibi kentlerde de AKP'li kimi ilçe belediyeleri diğer partilerin eline geçerken, Giresun, Zonguldak, Kastamonu, Bartın, Zonguldak ve Amasya'da kent merkezleri ve ilçelerde 2019'da kazanan AKP-MHP, bu kez kaybetti. Karadeniz sahil hattında bulunan kentlerin tamamını kaybeden iktidar ve ittifak ortağı, büyükşehirler Trabzon, Ordu ve Samsun'da da merkez ilçeleri kaybetti.

Zihniyet değişimi yok

İktidarın Karadeniz'de yaşadığı bu yenilgiyi bölgedeki siyasi parti temsilcileri ile konuştuk. Samsun'da yaşayan Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi (DEM Parti) Parti Meclisi Üyesi Fatma Çelik, AKP'nin yaşadığı düşüşün beklentilerinden daha yüksek olduğunu söyledi. Bu kadar bir düşüşü kimsenin beklemediğini belirten Çelik, "Fakat burada zihniyet değişiminden bahsetmek mümkün değil. Yoksulluğun artması, ekonomik sorunlar, kimi çevrelerde yaşamsal alana müdahale ile ilgili sorunlar bu sonucu yarattı. Yaşanan bu durumun çay ve fındık politikalarıyla da ilgisi var. Bu ürünler üreticinin elinde kalıyor. Yine Amasya'da soğan, Samsun'da tütün üretiminde çiftçinin yaşadığı yoksulluk hali var. Ürettikleri ürünleri satamıyorlar ya da çok ucuza satmak zorunda kalıyorlar. Bununda karşılığı var" dedi.

DEM Parti güçlenmeli

Tamamen karamsar bir tablo çizilmemesi de gerektiğini vurgulayan Çelik, "Oluşan tepkinin istediğimiz düzeye gelmesi için DEM Parti'nin bölgede güçlenmesi lazım. DEM Parti en çok Karadeniz halklarına lazım. Hem devletin özel çabası hem de partinin iddia kaybıyla ilgili yaşanan bir sonuç var. Karadeniz'de karşılık bulabilecek en önemli hareketler kadın ve ekoloji hareketi. Özellikle Karadeniz'in doğusunda yaşamsal olarak kendini hissettiren bir ekolojik yıkım var. Yine bölgede metropol kentleri gibi kadın hareketi görünür olmasa da ciddi bir kadın isyanı var" diye konuştu.

Muhalefetin performansına bağlı

Ezilenlerin Sosyalist Partisi (ESP) Rize Fındıklı Temsilcisi Turgay Köse de AKP'nin güçlü olduğu il ve ilçelerde kaybettiğine dikkat çekti. Köse, şunları söyledi: “Ekonomik kriz, hayat pahalılığı ve emeklilerin durumu tabii ki Karadeniz'e de yansıdı. Bir de insanlarda bezginlik var; 'yeter artık' diyor. Ne olursa olsun bir değişiklik olsun mantığı ile hareket edildi. Çayda uygulanan kota, kontenjan pratikleri, alımlardaki yanlışlıkların etkisi oldu. Bu yüzden AKP ya kaybetti ya da kazandığı yerlerde geriledi. Her ne kadar burjuva muhalefet seçimleri almış olsa da, buralardaki etki tüm sola yansıyabilir. Eğer sosyal belediyecilik örneği gösterilirse genel seçimlere de yansır. Orada iyi bir performans sağlanamaz, diğer muhalefet dinamikleriyle gerektiği temas kurulmazsa değişim olmayacağını düşünüyorum.”